Bij de ontginning van de streek en het ontstaan van de stad speelden de opeenvolgende bisschoppen van Utrecht een grote rol. De bisschop werd, omdat die toch geen erfopvolger kreeg, door de koning / keizer 'beleend' met het gebied dat we kennen als het Oversticht, nu Overijssel. Hij werd dus de landsheer.

Vanaf het hoge land van Vollenhove werden in de 11e eeuw de ontginningen van het omliggende veengebied geleid. In 1165 werd ter verdediging een kasteel gebouwd, omgeven door een slotgracht - later de binnenhaven van de vissers, nu jachthaven. In het museum vindt u een maquette (schaal 1:60) van het Oldehuis, kasteel van de bisschoppen van Utrecht van de 12e tot de 16e eeuw.
Er werden in de buurt twee kloosters gesticht, in Vollenhove werden een kapel en twee kerken gebouwd. Na de reformatie waren de dominees de baas, maar ondergronds bleef een katholieke schuilkerk.

In dit onderdeel van het museum ziet u religieuze kunst, bestaande uit diverse 16de en 17de eeuwse schilderijen en gebruiksvoorwerpen uit de RK kerk. De  17de eeuwse archiefkist met beschilderingen is mogelijk afkomstig van de plaatselijke katholieke patriciërsfamilie Rentinck.
In een vitrine zijn een aantal vondsten van het middeleeuwse klooster Clarenberg (na de reformatie afgebroken) uitgestald.  
Verder een aantal voorwerpen in relatie tot het voornamelijk protestantse leven in en rond Vollenhove, en een beeldscherm met een doorlopende diapresentatie over de kerken van Vollenhove.